Thiếu dịch vụ hậu cần , ngư dân tự bơi

Ra khơi không chỉ cần lòng dũng cảm vận chuyển cá ngừ đại dương lên bờ chế biến ở cảng cá Tam Quan Bắc , huyện Hoài Nhơn , Bình Định - Ảnh: Tiến Thành Thế nhưng khi đánh bắt được , mang sản phẩm vào bờ , ngư dân lại bị các đầu nậu , vựa bóp chẹt , ép giá nên lợi nhuận không cao , thậm chí bị lỗ nặng. Phó mặc cho... đầu nậu , vựa Sáng 20-7 , khi đưa tàu cá cập cảng cá Hòn Rớ ( TP Nha Trang , tỉnh Khánh Hòa ) , chủ tàu Thiều Em khấp khởi mừng thầm khi 32 con cá ngừ đại dương , thành quả sau gần một tháng đánh bắt , được kéo lên và cân ngay tại bến cảng. Thế nhưng chưa kịp vui , ông Thiều Em lại buồn rời rợi khi nghe chủ vựa phán "thịt hơi trắng , loại hai" sau khi kiểm tra thịt cá bằng một thanh kim khí. "Thả một giàn câu cả ngàn lưỡi , có đêm kéo lên chẳng được con cá nào. Mình khổ cực , tốn kém mấy tuần lễ trên biển , thế mà khi vào bờ người ta chỉ nhìn rồi phán là cá loại hai , loại ba , tụi tui cũng phải ngậm bồ hòn làm ngọt" - ông Thiều Em nói. Cá ngừ đại dương hiện được mua ở cảng Hòn Rớ với giá 135.000 đồng/kg loại một , nhưng nếu bị "đánh" xuống cá loại hai chỉ còn 90.000 đồng/kg , loại ba rọi khoảng 50.000 đồng/kg. Chuyến này có sáu con cá với tổng trọng lượng gần 200kg của tàu ông Thiều Em bị "phán" loại hai , tính ra ông mất 9 triệu đồng. Ở cảng cá Hòn Rớ hiện có hơn mười đầu nậu , vựa và doanh nghiệp mua cá ngừ đại dương. Ông Đỗ Trung Hiệp - trưởng ban quản lý cảng cá Hòn Rớ và chợ cá Nam Trung bộ - nói: "Khi thành lập chợ cá , ý định đấu giá cá ngừ đại dương là hay , nhưng vì không có vai trò tổ chức của quốc gia mà thả nổi cho các doanh nghiệp , đầu nậu và vựa "đấu giá" với nhau một cách chạy lộn xộn thì ngư dân vẫn bị thiệt thòi". Vừa trở về sau chuyến đi biển dài ngày , anh Nguyễn Văn Hiếu , chủ một cặp tàu tại Phước Tỉnh ( huyện Long Điền , Bà Rịa - Vũng Tàu ) , cho biết chưa kịp vui vì tin giá xăng dầu giảm đã bị choáng khi nghe các đầu nậu , vựa tại cảng cá cho biết giá mực khô giảm 50.000-70.000 đồng/kg. "Giá mực chỉ giảm vài chục ngàn đồng/kg là chuyến đi biển hàng tháng trời có nguy cơ lỗ lã. Lần trước về mực khô còn bán trúng giá 320.000 đồng/kg nhưng nay chỉ 250.000-270.000 đồng/kg" - anh Hiếu nói. Theo các ngư dân , nghề đi biển ngày một có nhiều trở ngại hoặc thiếu thốn và xui xẻo hơn trước do phí tổn tăng cao trong khi nguồn lợi từ biển ngày một cạn kiệt. Trước mỗi chuyến đi biển , chủ ghe phải bỏ ra một số tiền lớn để mua dầu , thực phẩm , đá , ngày công cho công nhân nhưng ra biển vị tất đã đánh đủ cá bù vào phí tổn. Chỉ riêng dầu mà một cặp ghe phải bỏ ra để đến nơi đánh bắt đã khuất trên 2.000 lít mà vị tất bắt được con cá nào. Còn tổng phí tổn một chuyến đi biển kéo dài một tháng cho một cặp ghe bây giờ đã lên đến 1 tỉ đồng. Thế nhưng cá đánh bắt được cũng chưa có gì đảm bảo kiếm được đồng lời do thường xuyên bị các đầu nậu và vựa ép giá. "Chỉ cần trên 10 cặp ghe cập cảng là các đầu nậu , vựa sẽ hạ giá của chúng ta xuống ngay. Cả chuye này có hàng ngàn tàu cá nhưng chỉ tập trung bán cho 6-7 đầu nậu và vựa , không bán cho họ thì bán cho ai. Bất ngờ) thế họ còn giữ tiền tài chúng ta hàng tháng trời mới trả trong khi mọi phí tổn cho chuyến đi chúng ta đều phải trả ngay khi mua" - ngư dân Hoàng Văn Tuấn ( Phước Tỉnh ) nói. Ngư dân... Trơ trọi trên biển Ông Võ Thiên Lăng - phó chú tâm Hội Nghề cá VN , chú tâm Hội nghề cá Khánh Hòa - ý là để giảm thiệt thòi , tăng giá trị đánh bắt cho ngư dân chỉ có cách đưa lại hiệu quả tốt nhất là lập mô hình tàu mẹ - tàu con. "Tàu mẹ được trang bị đương đại với hệ thống giao thông cấp đông , cung ứng nước đá , dầu , cần thiết phẩm cho các tàu con. Khi cá được câu lên trong vòng 5-7 ngày , vẫn đảm bảo chất lượng là tàu mẹ đến tiếp cận tàu con mua , sơ chế và cấp đông nên ngư gia lúc nào cũng có thể bán được cá với giá cao" - ông Lăng nói. Mô hình này thực ra đã được triển khai tại Khánh Hòa lần hàng đầu vào cuối năm 2010 , khi hai ngư đội tàu con Trường Sa Lớn và Song Tử Tây khai thác trên biển , được tàu mẹ của công ty TNHH một thành viên 128 Bộ Tập họp nhân lực mua. Thế nhưng chỉ vài tháng thực hiện , mô hình này đã tan vỡ do không có ngôn ngữ chung giữa ngư gia và các đơn vị dự khán. Đầu não năm 2012 , Khánh Hòa tổ chức xuất quân mô hình tàu mẹ - tàu con lần thứ hai giữa sáu ngư đội và tàu mẹ Hải Vương 68 đến từ Thanh Hóa , nhưng một lần nữa mô hình này lại tan vỡ. Đầu não năm 2012 , DNTN xuất nhập cảng Vinh Sâm ( TP Tuy Hòa , tỉnh Phú Yên ) cũng tổ chức lễ ký kết với các đối tác Nhật Bản về việc đưa các tàu cấp đông của Nhật vào biển VN để mua cá ngừ biển cả cho ngư gia ngay trên biển , song đến nay đề án này vẫn chưa thành hiện thực. Trong lúc đó , dù cho đội tàu đánh bắt xa bờ lên tới hơn 1.100 chiếc , tuyệt đại đa số đều có công suất 300-500CV và thường đi biển dài ngày , nhưng đến nay Phước Tỉnh ( Long Điền , Bà Rịa - Vũng Tàu ) vẫn không có tàu làm hậu cần. Do đó cứ sau 30 ngày linh đinh trên biển , dù cho được cá hay không các tàu cũng phải quay về. "Nhiều lúc đánh bắt cả tháng chẳng được bao nhiêu , đến ngày lần chót thì phát hiện cá nhiều nhưng chúng tôi không đủ chất đốt để nối. Giả dụ có những tàu cung cấp chất đốt và thực phẩm , chỉ cần gọi điện họ đem đến thì đỡ biết mấy" - ngư gia Hoàng Văn Tuấn nói. Nhiều chủ tàu cho biết bao chục năm nay nghề đi biển vẫn vậy , ngư gia phải tự lực bươn chải ra khơi , những chính sách tương trợ ngư gia chỉ nghe trên báo đài , người dân nơi đây chưa tiếp cận được. "Ngân điện cơ cho chúng tôi vay tiền mua ghe chứ đừng nói đến vay vốn với lãi suất thấp" - ông Tuấn cho biết. DUY THANH - TRẦN khoẻ Tàu cấp đông Trường Thành ( phú quí ) phải nằm bờ do gặp khó khăn - Ảnh: Đình Dân Tàu dịch vụ cũng gặp khó Để tương trợ đội tàu hàng trăm chiếc đánh bắt thuỷ sản ở khu vực ấn độ dương biển Trường Sa tại đảo phú quí ( Bình Thuận ) , một đội tàu dich vu hau can nghe ca la gi thuỷ sản được hình thành với 84 chiếc tàu cấp đông ( đông lạnh ) chuyên mua , chế biến thuỷ sản trực tiếp trên biển. Đây là những con tàu được trang bị hệ thống máy đông lạnh hiện đại , mỗi chiếc công suất 450-700CV , trị giá 3-4 tỉ đồng được đóng từ tiền góp cổ phần của hàng chục Nhà ở ngư gia trên đảo. Ngư gia Nguyễn Văn Toàn , người cùng 15 Nhà ở khác ở xã Long Hải góp cổ phần đóng một chiếc tàu đông lạnh trị giá 3 , 2 tỉ đồng , cho biết mỗi chuyến đi biển để mua kéo dài hơn 20 ngày. Mỗi tàu cấp đông có thể mua được 10-20 tấn thuỷ sản , trừ chi phí mỗi chuyến đi lời 100-200 triệu đồng. "Trước mỗi chuyến đi , chúng tôi và các chủ tàu đánh bắt phải lên kế hoạch trước để có lịch trình mua trên biển. Thuỷ sản sẽ được chế biến và đông lạnh ngay trên biển nên luôn tươi sống và được khách hàng rất ưa chuộng" - ông Toàn nói. Theo UBND huyện phú quí , nhờ sự góp sức của đội tàu dịch vụ mà lượng thuỷ sản của đội tàu gần 1.300 chiếc tại phú quí luôn tươi sống và xuất đi nhiều nước , được bạn hàng đánh giá cao. Ông Ngô Chức , tổ trưởng tổ đánh bắt xa bờ huyện phú quí , cho biết nhờ sự phát triển của tàu cấp đông mà các tàu đánh bắt hiện tại không thèm lo lắng việc bảo quản cá. Tuy nhiên , theo ông Chức , do ngư trường ngày càng khánh kiệt , lượng thuỷ sản đánh bắt giảm trong lúc chi phí chất đốt lại cao khiến một số tàu cấp đông đang bị thua lỗ. Theo tìm hiểu của chúng tôi , thời điểm này ở đảo phú quí có khoảng 10 tàu cấp đông đang nằm bờ do ba chuyến đi đầu năm bị thua lỗ nặng. Ông Đặng Nhơn , chủ một tàu cấp đông đang nằm bờ , ngậm ngùi: "Từ đầu năm đến nay tàu mua được rất ít thuỷ sản , hai chuyến mới đây chỉ mua được 5-10 tấn khiến tôi thua lỗ 200 triệu đồng nên tàu buộc phải nằm bờ". Theo các ngư gia , nhiều lãnh hải tranh chấp cũng ảnh hưởng đến việc đánh bắt của ngư gia. Một ngư gia trên đảo cho biết đầu năm nay đã có vài ngư gia bán tàu đánh bắt và một vài người bỏ nghề , bỏ đảo về đất liền làm rẫy... ĐÌNH DÂN Sẽ xây dựng 12 trung tâm dich vu hau can nghe ca nghề cá Theo thông cáo từ Tổng cục Thủy sản , cuối tháng 7-2012 Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn sẽ trình Chính phủ đề án tổ chức lại sản xuất trong khai thác thuỷ sản. Trong đó sẽ có các cơ chế , chính sách để nối đầu tư , nâng cấp , hoàn thiện các cảng cá , bến cá...; đầu tư xây dựng các chợ thủy sản manh mối , ưu tiên xây dựng các chợ thủy sản manh mối gắn với cảng cá; xây dựng và nhân rộng các mô hình bảo quản sản phẩm khai thác thuỷ sản bằng công nghệ tiên tiến. Đặc biệt , dự định sẽ xây dựng năm trung tâm dich vu hau can nghề cá cấp vùng ( Hải Phòng , Đà Nẵng , Khánh Hòa , Bà Rịa - Vũng Tàu , Kiên Giang ) và bảy trung tâm dich vu hau can nghề cá tại các đảo trọng điểm. Ông huỳnh quang Huy , chi cục trưởng Chi cục khai thác và canh giữ nguồn lợi thủy sản tỉnh Bình Thuận , tuy rằng với Thấp nghề cá của VN hiện tại , nếu tàu khai thác ở trên biển khoảng một tháng sẽ không có loại cá nào chịu nổi , số cá khai thác được bị hỏng hóc dồi dào. Do công nghệ bảo quản sau Năm mất mùa nên tỉ lệ tiêu hao sản phẩm của ngư gia Việt luôn xếp trong nhóm nước dẫn đầu khu vực ấn độ dương ( lên đến 30% ). Theo ông Huy , đối với nghề cá , bên cạnh tàu đánh bắt trực tiếp thì tàu dịch vụ hậu cần cũng đóng vai trò rất quan trọng , bởi thế nhà nước cần có cơ chế , chính sách đồng bộ để đầu tư đóng mới các tàu dịch vụ hậu cần nghề cá khai thác thuỷ sản. V.V.THÀNH . chuyên chở cá ngừ biển cả lên bờ chế biến ở cảng cá Tam Quan Bắc , huyện Hoài Nhơn , Bình Định - Ảnh: Tiến Thành. Tàu cấp đông Trường Thành ( phú quí ) phải nằm bờ do gặp khó khăn - Ảnh: Đình Dân Tàu dịch vụ cũng gặp khó Để tương trợ đội tàu hàng trăm chiếc đánh bắt thuỷ sản ở khu vực ấn độ dương biển Trường Sa tại đảo phú quí ( Bình Thuận ) , một đội tàu dịch vụ hậu cần thuỷ sản được hình thành với 84 chiếc tàu cấp đông ( đông lạnh ) chuyên mua , chế biến thuỷ sản trực tiếp trên biển. Đây là những con tàu được trang bị hệ thống máy đông lạnh hiện đại , mỗi chiếc công suất 450-700CV , trị giá 3-4 tỉ đồng được đóng từ tiền góp cổ phần của hàng chục Nhà ở ngư gia trên đảo. Ngư gia Nguyễn Văn Toàn , người cùng 15 Nhà ở khác ở xã Long Hải góp cổ phần đóng một chiếc tàu đông lạnh trị giá 3 , 2 tỉ đồng , cho biết mỗi chuyến đi biển để mua kéo dài hơn 20 ngày. Mỗi tàu cấp đông có thể mua được 10-20 tấn thuỷ sản , trừ chi phí mỗi chuyến đi lời 100-200 triệu đồng. "Trước mỗi chuyến đi , chúng tôi và các chủ tàu đánh bắt phải lên kế hoạch trước để có lịch trình mua trên biển. Thuỷ sản sẽ được chế biến và đông lạnh ngay trên biển nên luôn tươi sống và được khách hàng rất ưa chuộng" - ông Toàn nói. Theo UBND huyện phú quí , nhờ sự góp sức của đội tàu dịch vụ mà lượng thuỷ sản của đội tàu gần 1.300 chiếc tại phú quí luôn tươi sống và xuất đi nhiều nước , được bạn hàng đánh giá cao. Ông Ngô Chức , tổ trưởng tổ đánh bắt xa bờ huyện phú quí , cho biết nhờ sự phát triển của tàu cấp đông mà các tàu đánh bắt hiện tại không thèm lo lắng việc bảo quản cá. Tuy nhiên , theo ông Chức , do ngư trường ngày càng khánh kiệt , lượng thuỷ sản đánh bắt giảm trong lúc chi phí chất đốt lại cao khiến một số tàu cấp đông đang bị thua lỗ. Theo tìm hiểu của chúng tôi , thời điểm này ở đảo phú quí có khoảng 10 tàu cấp đông đang nằm bờ do ba chuyến đi đầu năm bị thua lỗ nặng. Ông Đặng Nhơn , chủ một tàu cấp đông đang nằm bờ , ngậm ngùi: "Từ đầu năm đến nay tàu mua được rất ít thuỷ sản , hai chuyến mới đây chỉ mua được 5-10 tấn khiến tôi thua lỗ 200 triệu đồng nên tàu buộc phải nằm bờ". Theo các ngư gia , nhiều lãnh hải tranh chấp cũng ảnh hưởng đến việc đánh bắt của ngư gia. Một ngư gia trên đảo cho biết đầu năm nay đã có vài ngư gia bán tàu đánh bắt và một vài người bỏ nghề , bỏ đảo về đất liền làm rẫy... ĐÌNH DÂN Sẽ xây dựng 12 trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá Theo thông cáo từ Tổng cục Thủy sản , cuối tháng 7-2012 Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn sẽ trình Chính phủ đề án tổ chức lại sản xuất trong khai thác thuỷ sản. Trong đó sẽ có các cơ chế , chính sách để nối đầu tư , nâng cấp , hoàn thiện các cảng cá , bến cá...; đầu tư xây dựng các chợ thủy sản manh mối , ưu tiên xây dựng các chợ thủy sản manh mối gắn với cảng cá; xây dựng và nhân rộng các mô hình bảo quản sản phẩm khai thác thuỷ sản bằng công nghệ tiên tiến. Đặc biệt , dự định sẽ xây dựng năm trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá nghề cá cấp vùng ( Hải Phòng , Đà Nẵng , Khánh Hòa , Bà Rịa - Vũng Tàu , Kiên Giang ) và bảy trung tâm dich vu hau can nghe ca nghề cá tại các đảo trọng điểm. Ông huỳnh quang Huy , chi cục trưởng Chi cục khai thác và canh giữ nguồn lợi thủy sản tỉnh Bình Thuận , tuy rằng với Thấp nghề cá của VN hiện tại , nếu tàu khai thác ở trên biển khoảng một tháng sẽ không có loại cá nào chịu nổi , số cá khai thác được bị hỏng hóc dồi dào. Do công nghệ bảo quản sau Năm mất mùa nên tỉ lệ tiêu hao sản phẩm của ngư gia Việt luôn xếp trong nhóm nước dẫn đầu khu vực ấn độ dương ( lên đến 30% ). Theo ông Huy , đối với nghề cá , bên cạnh tàu đánh bắt trực tiếp thì tàu dich vu hau can nghe ca la gi cũng đóng vai trò rất quan trọng , bởi thế nhà nước cần có cơ chế , chính sách đồng bộ để đầu tư đóng mới các tàu dịch vụ hậu cần khai thác thuỷ sản. V.V.THÀNH. Tàu cấp đông Trường Thành ( phú quí ) phải nằm bờ do gặp khó khăn - Ảnh: Đình Dân.